Klimaatbeleid voor doorsnijdende thema’s
Het kabinet verstevigt zijn klimaataanpak van sectoren ook met maatregelen op thema's die voor meer sectoren tegelijk relevant zijn: circulaire economie, mkb, innovatie, groene banen en de betrokkenheid van burgers.
Circulaire economie
Slimmer ontwerpen van producten, gebruik van hernieuwbare grondstoffen en hergebruik kunnen samen zorgen voor nog eens 2 tot 4 miljoen ton (Mton) minder CO2-uitstoot in 2030. Tegelijk zorgen ze ook voor meer biodiversiteit, een schonere leefomgeving, en meer zekerheid over de levering van grondstoffen, bijvoorbeeld van dure of slecht beschikbare metalen voor batterijen, windturbines of zonnepanelen.
Er is al een ambitieus Europees actieplan, dat in Nederland wordt geëffectueerd met opschaling van recycling, subsidies voor circulaire projecten in ketens van productie en afnemers, hergebruik van bouwmaterialen en een hoger budget voor vrije afschrijving van milieu-investeringen voor bedrijven.
Daarnaast wil het kabinet nog meer maatregelen nemen, voor een betere aansluiting van klimaatbeleid en circulariteit, via een voorbeeldrol van de overheid in de aanbesteding van infrastructuur en een nieuw Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie.
Duurzaam mkb
Het kabinet ziet in het midden- en kleinbedrijf grote kansen voor verdere verduurzaming, bijvoorbeeld van hun gebouwen of bedrijfswagens. Om het gemakkelijker te maken zet het kabinet subsidies in, informatieprogramma’s en gaat het ook proberen om het mkb te ‘ontzorgen’ met hulp van duurzaamheidscoaches. Zo ontdekken steeds meer mkb’ers de Subsidie Verduurzaming MKB (SVM) waarmee ze de kosten voor advies of ondersteuning van maatregelen grotendeels vergoed krijgen. Dat kan beter, vindt het kabinet.
Energie-innovatie
De Integrale Kennis en Innovatie Agenda Klimaat en Energie (IKIA) en Meerjarige Missiegedreven Innovatieprogramma’s (MMIP’s) zijn gericht op het realiseren van innovaties die nodig zijn in alle sectoren. Daaraan werkt de hele innovatieketen, van fundamenteel onderzoek tot en met pilots en demonstratieprojecten. De hogere klimaatambities voor 2035, 2035 en 2040 moeten nog in de IKIA en MMIP’s worden verwerkt. Zo vraagt het Coalitieakkoord om een snellere opschaling van innovaties in een vroege fase. De Demonstratieregeling Energie Innovatie (DEI+) en de Topsector Energie regelingen, zoals de Missiegedreven Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatieregeling (MOOI) mikken al op meer oplossingen richting 2035 en 2040. Er loopt nu een onderzoek naar de visie van bedrijven en kennisinstellingen over deze inzet.
Actieplan Groene Banen
Voor de uitvoering van alle plannen zijn vooral ook extra ‘handen’ nodig. Het Actieplan Groene Banen moet het tekort aan menskracht voor zowel de klimaattransitie als de digitale transitie (100.000 vacatures) verkleinen, via onder andere:
- Efficiënter samenwerken en vergroten van de productiviteit met automatisering en ICT;
- Een groter aanbod van vakmensen via bij- en omscholing, arbeidsmigratie, werving in het primair onderwijs en aantrekkelijker werk;
- Minder versnippering in de aanpak van de arbeidsmarkt.
Burgerbetrokkenheid
Het kabinet vindt het cruciaal dat burgers op een goede manier betrokken worden bij beleid, plannen en projecten, omdat klimaatbeleid iedereen aangaat en op iedereen van invloed is. Dat gebeurt nu wel ook, maar op heel veel verschillende manieren in regio’s of nationaal.
De bestaande procedures voor inzage en consultatie zijn niet altijd voldoende “om recht te doen aan de zorgen van burgers”, zegt het kabinet. Daarom wil het samen met decentrale overheden en andere stakeholders zoeken “naar een goede balans tussen voorspelbaarheid en standaardisatie en flexibiliteit en maatwerk.”
Het kabinet constateert dat veel mensen willen meedenken, via bijvoorbeeld burgerinitiatieven. Het ziet ook toenemende belangstelling voor nieuwe vormen van betrokkenheid. Het kabinet wil kijken welke vormen geschikt zijn voor versterking van de betrokkenheid en welke functie het platform van het Klimaatakkoord daarin kan vervullen.
Daarin worden ook de adviezen van de ‘Adviescommissie Burgerbetrokkenheid bij het klimaatbeleid’ over burgerfora betrokken. Dergelijke fora worden in andere landen steeds vaker toegepast, ook op klimaatgebied. Belangrijk bij zulke fora is dat tevoren vastgelegd is wat er met de uitkomsten gebeurt. Om dat vast te leggen moeten kabinet en parlement goed samenwerken.
Deze zomer nog komt het kabinet met een brief over burgerfora.