PBL: EU-klimaatbeleid vraagt extra inspanning Nederland
Het ‘Fit for 55’ pakket van de EU zal forse gevolgen hebben voor het Nederlandse klimaat- en energiebeleid. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de publicatie ‘Nederland Fit for 55? Mogelijke gevolgen van het voorgestelde EU-klimaatbeleid’. De Tweede Kamer en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat hadden om deze analyse gevraagd.
De EU-voorstellen sluiten gedeeltelijk wel aan bij het lopende Nederlandse beleid maar vraagt elders ook om een koerswijziging. In alle gevallen is forse extra inspanning nodig. Overigens moeten de Raad van Ministers en het Europees Parlement het pakket nog wel behandelen.
Versnelling in de EU
Het EU-pakket omvat beleid dat een klimaatneutrale EU in 2050 moet realiseren, via 55% minder broeikasgassen in 2030. Om die wettelijk vastgelegde doelen te behalen, is een forse tempoversnelling nodig in de gehele EU. Het pakket bevat onder andere een bredere beprijzing van CO2-uitstoot, scherpere normen en verschillende doelen voor lidstaten. Ook de lucht- en scheepvaart vallen meer onder klimaatregels dan nu.
Nederland zal dus beleid moeten formuleren waarmee het aan deze doelen kan voldoen. Zo wordt de zogenoemde ‘Effort Sharing Regulation’ (ESR) strenger. Die Europese richtlijn gaat over maatregelen in de sectoren gebouwde omgeving, mobiliteit, landbouw en lichte industrie. Voor Nederland betekent dit dat die sectoren ongeveer 15 miljoen ton CO2 extra uitstoot moeten reduceren in 2030. Ook de richtlijnen voor hernieuwbare energie en energie-efficiency vragen om meer inspanning van Nederland.
Gelijk speelveld
Op een paar onderdelen betekent ‘Fit for 55’ ook dat de andere EU-lidstaten soortgelijke maatregelen moeten nemen als Nederland al eerder in het Klimaatakkoord van 2019 heeft afgesproken. Zo stelt de Europese Commissie voor om het CO2-emissiehandelssysteem en de normen voor de uitstoot van voertuigen aan te scherpen. Andersom kan die aanscherping zorgen voor snellere innovaties en ‘meewind’ voor de Nederlandse verduurzaming.
Industrie
Voor de industrie verschilt Fit for 55 wel van het lopende Nederlandse beleid . De afspraken in het Klimaatakkoord zetten nog in op een tijdelijk belangrijke rol voor afvang en opslag van CO2 en blauwe waterstof (waterstof uit aardgas met afvang). De Commissie ziet de snelste weg naar het klimaatneutrale einddoel via de inzet van groene waterstof (uit hernieuwbare energie), hernieuwbare warmte en energiebesparing. “Het EU-voorstel dreigt daarmee de Nederlandse transitie tot 2030 duurder te maken en betekent tevens een risico voor het emissiereductietempo in de industrie,” aldus het PBL.
Energie-armoede
Ook de Europese aandacht voor energie-armoede is voor Nederlands beleid nog nieuw. De EU wil burgers die moeite hebben om bij te dragen aan de kosten van de energietransitie financieel ontlasten. Nederland zette nog in op woonlastenneutraliteit, al stond dat streven al steeds meer ter discussie. Ook reserveerde de recente Miljoenennota al geld voor bijvoorbeeld isolatie voor de slechtst geïsoleerde huizen.
De Commissie wil voorrang voor woningverduurzaming bij energie-armen en stelt voor om daarvoor een sociaal fonds op te richten. “Nederland zal moeten kijken welke mogelijkheden het heeft om, aanvullend op het huidige inkomens- en sociale beleid, in het energiebeleid aandacht aan energie-armen te besteden.”
Webinar en Dag van het Klimaatakkoord
Op woensdag 13 oktober (10 uur) organiseert het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord een webinar over de extra eisen die de 'Effort Sharing Regulation’ (ESR) richtlijn stelt in de gebouwde omgeving, de mobiliteit, de landbouw en de lichte industrie. Nadere gegevens volgen.
‘Versnellen’ is ook het thema van de Dag van het Klimaatakkoord, op 1 november. Het complete programma wordt volgende week bekend.